بررسی تأثیر رانت نفت بر اشتغال بخش کشاورزی در اقتصاد ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد اقتصاد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان

2 کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه سمنان

چکیده

اثر فراوانی منابع طبیعی بر عملکرد اقتصادی کشورهای ثروتمند در منابع نشان دهنده نحوه مدیریت منابع طبیعی در این کشورهاست. در این ارتباط نتایج برخی مطالعات، پدیده نفرین منابع در کشورهای غنی را بر مبنای پدیده بیماری هلندی و اقتصاد سیاسی فرضیه نفرین منابع توجیه می­کند. این مقاله نقش رانت  نفت بر اشتغال کشاورزی در ایران را با استفاده از روش خود رگرسیون با وقفه‌های توزیعی (ARDL) طی سال­های 1345 تا 1400 مورد بررسی قرار می­دهد. نتایج حاصل از تخمین مدل نشان می­دهد رانت نفت بر اشتغال بخش کشاورزی در ایران اثر منفی و معنادار داشته و افزایش رانت منابع طبیعی به ضرر اشتغال بخش کشاورزی عمل کرده و موهبتی برای این بخش نداشته است و بدین ترتیب پدیده بیماری هلندی در این بخش اتفاق افتاده و فرضیه اقتصاد سیاسی نفرین منابع مورد حمایت قرار می گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Effect of Oil Rent on Agricultural Sector Employment in Iran’s Economy

نویسندگان [English]

  • Majid Maddah 1
  • Salman Khosravi 2
1 Proffesor in Economics, Semnan University
2 MS in Economics, Semnan University
چکیده [English]

The effect of natural resources abundance on the economic performance of resource-rich countries shows different results. In this regard, the results of some studies justify the resource curse phenomenon in rich countries based on the Dutch disease and the political economy of the resource curse hypothesis. In this paper, the role of oil rent (% of GDP) on the employment of agricultural in Iran by the autoregressive distributed lag (ARDL) method has been examined during the 1345-1400 period. The results of model estimation show that the oil rent has a negative and significant effect on the agricultural sector employment, whereby the increase in the natural resources rent has harmed the employment of agricultural sector, and it has not been blessing for this sector. It supports the existence of Dutch disease and the political economy of recourse curse hypothesis in the agricultural sector in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oil rent
  • Agricultural sector employment
  • Autoregressive Distributed Lag method
  • Iran’s economy

مراجع

بانک مرکزی ایران (1400)،  بانک اطلاعات سری زمانی اقتصادی.  
پاسبان، فاطمه (1383)، تأثیر نوسانات قیمت نفت بر تولید بخش کشاورزی ایران (بیماری هلندی)، پژوهشنامه اقتصادی، (1)4: 117-136.  
پیری، مهدی، جاودان، ابراهیم، سجاد، فرجی دیزجی (1390)، بررسی تاثیر نوسانات صادرات نفت بر رشد بخش کشاورزی در ایران، اقتصاد و توسعه کشاورزی، (3)25: 283-275.
سوری، علی (1392)، اقتصاد سنجی (جلد 2)، نشر فرهنگ فارسی.  
شاکری، عباس (1383)،جایگاه بخش کشاورزی در فرایند توسعه اقتصادی کشور، اقتصاد کشاورزی و توسعه، (48)12: 136-105.  
شاکری، عباس، محمدی، تیمور، ناظمان، حمید، طاهرپور، جواد (1392)، بررسی رخداد بیماری هلندی در اقتصاد ایران و اثر آن بر رشد اقتصادی، پژوهشنامه اقتصادی، (3)13: 86-63.  
شیروانی سعادت آبادی، زینب (1395)، بررسی تأثیر بیماری هلندی بر تقاضا و عرضه ی نیروی کار در بخش کشاورزی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
قدیر­زاده، سجاد، مکیان، نظام­الدین، بخشی دستجردی، رسول، فیض پور، محمدعلی (1400)، تآثیر سناریوهای متفاوت سهم درآمدهای نفتی در صندوق توسعه ملی بر متغیرهای تولید و اشتغال: مطالعه موردی ایران، نظریه­های کاربردی اقتصاد، (3)8: 166-141.  
یزدانی، سعید، شرافتمند، حبیبه. (1390)، بررسی تاثیر ضربه‌های درآمد نفت بر بخش کشاورزی: آزمون بیماری هلندی، اقتصاد کشاورزی، (4)5: 68-51.
Abdlaziz, R. A., Naseem, N. A. M. & Slesman, L. (2021), Oil revenue and agriculture value-added in oil-exporting countries: does the role of real exchange rate matter?, International Journal of Energy Sector Management.
Ali, S., Murshed, S.M.  & Papyrakis, E. (2023), Oil, export diversification and economic growth in Sudan: evidence from a VAR model, Mineral Economics, 36: 77–96.
Apergis, N., El-Montasser, G., Sekyere, E., Ajmi, A. N. & Gupta, R. (2014), Dutch disease effect of oil rents on agriculture value added in Middle East and North African (MENA) countries, Energy Economics, 45: 485-490.
Asogwa, I. S. (2021), Contributions of the agricultural value-added output to employment creation and regional trade integration in sub-Saharan Africa, Nigeria Agricultural Journal, 52(1): 45-52.
Asravor, R. K. & Sackey, F. G. (2022), Wage Price Floors and Sectoral Employment Outcomes in Ghana, The Indian Journal of Labour Economics, 65(1): 103-122.
Auty RM. (1993), Sustaining development in the mineral economies: The resource curse thesis, London: Routledge.
Badeeb, R. A., Szulczyk, K. R. & Lean, H. H. (2021), Asymmetries in the effect of oil rent shocks on economic growth: A sectoral analysis from the perspective of the oil curse, Resources Policy, 74, 102326.
Baland, J. M., & Francois, P. (2000), Rent-seeking and resource booms, Journal of development Economics, 61(2): 527-542.
Bal-Domańska, B. (2022), The impact of macroeconomic and structural factors on the unemployment of young women and men, Economic Change and Restructuring, 55(2): 1141-1172.
Benjamin, N. C., Devarajan, S. & Weiner, R. J. (1989), The ‘Dutch’disease in a developing country: Oil reserves in Cameroon, Journal of Development Economics, 30(1): 71-92.
Corden, W. M. & Neary, J. P. (1982), Booming sector and de-industrialisation in a small open economy, The economic journal, 92(368): 825-848.
Demissie, M. Z. (2014), The natural resource curse in Sub-Saharan Africa: Transparency and international initiatives, Dissertations. 6.
Desierto, D. A. (2018), Formal models of the political resource curse, Economics of Governance, 19: 225-259.
Di John, J. (2011), Is there really a resource curse-a critical survey of theory and evidence?, Global Governance, 17, 167.
Dutt, P., Mitra, D. & Ranjan, P. (2009). International trade and unemployment: Theory and cross-national evidence, Journal of International Economics, 78(1): 32-44.
Fattah, E. R. A. (2017), Natural resource rents and unemployment in oil exporting countries, Asian Economic and Financial Review, 7(10): 952-958.
Feisali, M. & Niknami, M. (2021). Towards sustainable rural employment in agricultural cooperatives: Evidence from Iran's desert area, Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 20(7): 425-432.
Food and Agriculture Organization of United Nations (2022), Sustainable Development Goals (Available at: https://www.fao.org/sustainable-development-goals/overview/fao-and-the-2030-agenda-for-sustainable-development/sustainable-agriculture/en). /
Gillies, A. (2020), Corruption trends during Africa's oil boom, 2005 to 2014, The Extractive Industries and Society, 7(4): 1171-1181.
Gylfason, T. (2001), Nature, power and growth, Scottish Journal of Political Economy, 48(5): 558–588.
Joseph, B. & Krishnan, C. (2019), Agricultural credit and rural economy an analysis on the impact of agricultural credit on rural development, International Journal of Research in Social Sciences, 9(10): 61-66.
Kurečić, P. & Seba, M. (2016), The resource curse in sub-saharan Africa: A reality corroborated by the empirical evidence. In 15th International Scientific Conference on Economic and Social Development-Human Resources Development Proceedings.
Lauvsnes, S. O. (2021), Dutch disease in the Norwegian agricultural sector. Review of Agricultural, Food and Environmental Studies, 102(1): 25-57.
Mlambo, C. (2022), Politics and the natural resource curse: Evidence from selected African states, Cogent Social Sciences, 8(1): 2035911.
Okoye, L. U., Adeleye, B. N., Okoro, E. E., Okoh, J. I., Ezu, G. K. & Anyanwu, F. A. (2022), Effect of gas flaring, oil rent and fossil fuel on economic performance: The case of Nigeria, Resources Policy, 77, 102677.
Okorie, C., Udoh, E. & Bassey, O. B. (2023), Mirroring the developmental challenges of oil-rich Nigeria within the context of resource curse/Dutch disease and paradox of plenty, International Research Journal, 10(4): 818-834.
Otaha, J. I. (2012), Dutch disease and Nigeria oil economy, African Research Review, 6(1): 82-90.
Papyrakis, E. (2017), The resource curse-what have we learned from two decades of intensive research: Introduction to the special issue, The Journal of Development Studies, 53(2): 175-185.
Sachs, J. D. & Warner, A. (1995), Natural resource abundance and economic growth.
Van der Ploeg, F. & Poelhekke, S. (2009), Volatility and the natural resource curse, Oxford Economic Papers, 61(4): 727–760.
Wamboye, E. F. & Seguino, S. (2015), Gender effects of trade openness in sub-Saharan Africa, Feminist Economics, 21(3): 82-113.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار