پیش‌بینی نحوه اثر‌گذاری عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی ایران با رویکرد‌ میانگین‌گیری پویا با پارامترهای متغیر در زمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم اداری، دانشگاه قم

2 دانشیار، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم اداری، دانشگاه قم

3 دانشیار، گروه مدیریت، دانشکده اقتصاد و علوم اداری، دانشگاه قم

4 استادیار، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم اداری، دانشگاه قم

چکیده

از جمله مهم­ترین اهداف سیاست­گذاران اقتصادی در هر کشور دستیابی به رشد اقتصادی بالا است. به این منظور هدف از این مطالعه، شناسایی مهم­ترین متغیر­های تأثیر­گذار بر رشد اقتصادی ایران در دوره زمانی 1400-1360 با استفاده از الگوی میانگین­گیری پویا با پارامتر­های متغیر در زمان است. نتایج نشان داد که دراقتصاد ایران، متغیر­های مخارج جاری دولت، درآمد­های مالیاتی، نا­برابری درآمد، مخارج مصرفی خانوار و سرمایه­گذاری داخلی به­ترتیب مهم­ترین متغیر­های تأثیر­گذار بر رشد اقتصادی در دوره مورد بررسی هستند. همچنین نتایج نشان داد که نحوه و احتمال اثر­گذاری این متغیر­ها بر رشد اقتصادی در طی زمان ثابت نبوده و تحت تکانه­های برون­زا مانند انقلاب، جنگ، شوک­های قیمتی نفت، سیاست­های اقتصادی اعمال شده، تحولات ساختاری و تحریم­های اقتصادی در طول زمان تغییر کرده­اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Predicting the effect of factors affecting economic growth of Iran with the approach of time-varying parameters -dynamic model averaging

نویسندگان [English]

  • Sanaz Rahimi Kahkashi 1
  • Omid Ali Adeli 2
  • Mohammad Hasan Maleki 3
  • Soheil Roudari 4
1 PhD student, Department of Economics, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Qom University
2 Associate Professor, Department of Economics, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Qom University
3 Associate Professor, Department of Management, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Qom University
4 Assistant Professor, Department of Economics, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Qom University
چکیده [English]

One of the most important goals of economic policymakers in every country is to achieve high economic growth. For this purpose, this study aims to identify the most important variables affecting Iran's economic growth in the period of 1981 - 2021 using the dynamic averaging model. The results showed that in Iran's economy, the variables of current government expenditures, tax revenues, income inequality, household consumption expenditures, and domestic investment are the most important variables affecting economic growth. Also, the results showed that the manner and probability of these variables influencing economic growth over time are not constant and are subject to exogenous impulses such as revolution, war, oil price shocks, applied economic policies, structural changes, and sanctions. The results showed that in Iran's economy, the variables of current government expenditures, tax revenues, income inequality, household consumption expenditures, and domestic investment are the most important variables affecting economic growth respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • economic growth
  • current government expenditures
  • tax revenues
  • TVP-DMA Model

مراجع

اثنی عشری امیری، ابوالقاسم، ابوالحسنی هستیانی، اصغر، رنجبر فلاح، محمد رضا، شایگانی بیتا، علی­زاده و کلاگر، قربان (1398)، اثر حجم نقدینگی بر رشد اقتصادی در ایران (با رویکرد مدل پارامتر زمان متغیر)، فصلنامه پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، 9(35): 15 – 34.
بشارت، علی، رنج­پور، رضا و صادقی، کمال (1397)، بررسی مؤثر­ترین عوامل توضیح­دهنده رشد اقتصادی در کشور­های سازمان همکاری اسلامی: رهیافت حداکثر راست­نمایی پانل بیزی، فصلنامه نظریه­های کاربردی اقتصاد، 5(3): 263 - 239.
بابائی مجید، توکلیان، حسین و شاکری، عباس (1397)، پیش­بینی نحوه اثر­گذاری عوامل مؤثر بر تورم با استفاده از مدل­های میانگین­گیری پویا، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، 18(71): 261-311.
پور­علی، منیژه، رجائی، یدالله، و دالمن­پور، محمد (1399)، اثرات متغیر­های کلان اقتصادی و نهادی بر رشد اقتصادی کشور­های منتخب در حال توسعه، فصلنامه اقتصاد کاربردی، (32): 79 –96.
توتونچی ملکی، سعید، موسوی جهرمی، یگانه و مهر­آرا، محسن (1398)، ارزیابی عوامل مؤثر بر درآمد­های مالیاتی در اقتصاد ایران با رویکرد مدل­های میانگین­گیری پویا (TVP DMA)، پژوهشنامه مالیات، 27(44): 69 – 98.
جلال آبادی، اسدالله و بهرامی، جاوید (1389)، عوامل تعیین­کننده رشد اقتصادی در گروه کشور­های مختلف (رویکردی نو به عوامل تعیین­کننده رشد اقتصادی)، فصلنامه اقتصاد مقداری، 7(1): 23 – 51.
جعفری فشارکی، نگار، معمار­نژاد، عباس، هژبر کیانی، کامبیز و حسینی، شمس الدین (1399)، اثر تورم و بهبود فضای کسب و کار بر سرمایه­گذاری خارجی در کشور­های منتخب و ایران، فصلنامه اقتصاد کاربردی، 10(34): 47 – 60.
خلیل­زاده، جواد، حیدری، حسن و بشیری، سحر (1399)، تأثیر مخارج دولت و حجم اعتبارات بانکی با لحاظ سیاست­های پولی بر رشد اقتصادی در قالب یک مدل DSGE (مطالعه موردی ایران)، فصلنامه رشد و توسعه اقتصادی، 10(39): 75 – 92.
خاوری، حمید، فلاحی، محمد علی و صالح­نیا، نرگس (1400)، بررسی کانال­های اثر­گذاری تلاطم قیمت نفت بر رشد اقتصادی ایران از طریق برخی متغیر­های نهادی، پولی و مالی، پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، 11(43): 31 – 50.
خدا­بخشی، اکبر و زهره­وند، برزو (1400)، بررسی اثر نا­برابری درآمدی و رشد اقتصادی بر تراز حساب جاری؛ یک مدل خود­رگرسیون برداری (VAR) با کاربردی برای ایران، پژوهشنامه بازرگانی، 24(95): 41 – 67.
روز­بهان، محمود (1388)، مبانی توسعه اقتصادی، چاپ سیزدهم، تهران، انتشارات تابان.
شفیعی، محمد عماد (1397)، بررسی اثر تاب­آوری اقتصادی بر رشد اقتصادی ایران، پایان­نامه کارشناسی ارشد رشته علوم اقتصادی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
شیری­پور، الهام و مهربانی، فاطمه (1395)، بررسی رابطه بین تشکیل سرمایه ثابت نا­خالص با رشد اقتصادی در کشور­های عضو کنفرانس اسلامی، نمایه شده در سومین کنفرانس جهانی مدیریت، اقتصاد حسابداری و علوم انسانی در آغاز هزاره سوم، دانشگاه شیراز، ایران.
صمدی، علی حسین، دهقان شبانی، زهرا و مرادی کوچی، عاطفه (1394)، تحلیل فضایی تأثیر نا­برابری توزیع درآمد بر رشد اقتصادی ایران، پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، 5(19): 57 –72.
علیزاده، شیوا، امیری، حسین و کاکایی، حمید (1400)، تأثیر درآمد­های مالیاتی بر رشد اقتصادی در ادوار تجاری اقتصاد ایران: کاربردی از الگوی مارکوف سویچینگ، فصلنامه اقتصاد با ثبات، 2(3): 86 – 109.
قربانی، محمد، شایان­مهر سمیرا (1401)، شناسایی عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی کشورهای توسعه‌یافته: کاربرد مدل‌های پانل توبیت و پانل فضایی توبیت، فصلنامه تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 14(1): 43 - 58.
قلعه وندی، نرگس، زندی، فاطمه (1400)، تأثیر قیمت جهانی نفت بر رشد اقتصادی، تورم، بیکاری و کسری بودجه در ایران، فصلنامه اقتصاد و کسب وکار، 12(21): 23 – 41.
موسوی جهرمی، یگانه، مهر­آرا، محسن و توتونچی ملکی، سعید (1399)، ارزیابی مهم­ترین عوامل مؤثر بر درآمد مالیات­های مستقیم در اقتصاد ایران با رویکرد مدل­های TVP-DMA و TVP-FAVAR، فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران. 9(34): 75 – 39.
محمدی، تیمور، خیابانی، ناصر، بهرامی، جاوید، فهیمی­فر، فاطمه (1399)، مقایسه روش­های مختلف پیش­بینی رشد اقتصادی ایران با تأکید بر مدل­های گزینشی نمودن و متوسط­گیری الگوی پویا، پژوهش‌های رشد و توسعه پایدار، 20(4): 93 – 123.
مهر­آرا، محسن و رضایی برگشادی، صادق (1395)، بررسی عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی ایران مبتنی بر رویکرد متوسط­گیری بیزین (BMA) و حداقل مربعات متوسط وزنی (WALS)، پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، 6(23): 89 – 114.
مهینی­زاده، منصور، یاوری، کاظم، جلایی، عبدالحمید وجعفر­زاده، بهروز (1398)، تأثیر تغییرات ساختاری بر رفاه اقتصادی در ایران، رهیافت مدل­های تعادل عمومی محاسبه­پذیر، فصلنامه اقتصاد مالی، 13(48): 167- 190.
مهر­آرا، محسن و سر­خوش، اکبر (1389)، آثار غیر­خطی متغیر­های کلان اقتصادی بر رشد اقتصادی با تأکید بر نرخ ارز (مورد ایران)، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، 45(93): 201 – 228.
محمود­زاده، محمود و اصغر­پور، حسین (1387)، عوامل مؤثر بر کسری حساب جاری در ایران، فصلنامه مدل­سازی اقتصادی، 2(2): 53 – 78.
مختاری، دلنیا، محمد­زاده، یوسف، محسنی زنوزی، جمال­الدین (1400)، نقش کیفیت نهاد­ها در اثر­گذاری رشد نقدینگی بر رشد اقتصادی (رویکرد PSTR)، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، 55(1): 111 – 143.
مولایی، محمد و عدی، علی (1397)، بررسی اثر شوک­های اقتصادی بر مصرف خانوار­ها در ایران: رهیافت تجزیه سری زمانی، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، 53(4): 941 – 970.
نو­نژاد، مسعود و قطعی، مریم (1399)، تأثیر بدهی دولت، سرمایه انسانی، درآمد­های مالیاتی، درآمد­های نفتی و نرخ تورم بر رشد اقتصادی در ایران، نمایه شده در سومین همایش سراسری علم و فناوری هزاره سوم اقتصاد، مدیریت و حسابداری ایران، تهران.
نیک پی پسیان، وحید، حکمتی فرید، صمد، خیل­کردی، فاطمه، انصاری اردلی، رضا و قاسملو، مینا (1401)، تحلیل فضایی درآمد­های نفتی بر رشد اقتصادی کشور­های منتخب صادر­کننده نفت، فصلنامه سیاست­ها و تحقیقات اقتصادی، 1(1): 150 – 199.
نادمی، یونس و بهار­وند، ناهید (1397)، مدل‌سازی عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی در ایران: رویکرد مارکف سوئیچینگ گارچ، فصلنامه سیاست های مالی و اقتصادی، 6(24): 33 – 58.
Filimonova, I. V., Cherepanova, D. M., Provornaya, I. V., Kozhevin, V. D. & Nemov, V. Y. (2020), The dependence of sustainable economic growth on the complex of faxtors in hydrocarbons – exporting countries. Journal of Energy Reports, 6(8): 68 - 73.
Hong, vo. D., Nguyen, T. C & Tran, N. P. The, vo. A. (2019), What factors Affect income inequality and Economic Growth in Middle - Income countries?.  Journal of Risk and Financial Management, 12(1).  https://doi.org/103390/jrfm12010040.Growthin
Hajamini, M. (2020), Analyzing the Causal Relationships between Economic Growth, Income Inequality, and Transmission Channels: New Empirical Evidences from Iran. Journal of Money and Economy, 15 (3): 313 - 342.
Koop, G. & Korobilis, D.(2012), Forecasting Inflation using Dynamic Model Averaging. Journal of International Economic Review, 53(3): 867 - 886.
Nguyen, A. T. (2018), Determinats affecting economic growth: the case of Vietnam. Journal of International, Business and Economics, 3 (1): 1 - 11.
Nguyen, H. & Darsono, S. (2022) The Impacts of Tax Revenue and Investment on the Economic Growth in Southeast Asian Countries. Journal of ACCOUNTING and INNESTMENT, 23 (1): 128 - 146.
Soeharjoto, S., Debbie, A. T., Dini, H. & Luky, N. (2020), Factors Affecting Economic Java. Journal of Commerce & Finance, 6 (1): 155 - 165.
Shabbir, M. Sh., Bashir, M., Abbasi, H. M., Ghulam, Y. & Abbasi, B. A. (2021), Effect of domestic and foreign private investment on economic growth of pakistan. Trasnational Corporations Review, 13(4): 437 - 449.
Teixeira, A. C. & Queirós, A. S. (2016), Economic growth, human capital and structural change: A dynamicpanel data analysis. Journal of Research Policy, 45 (8): 1636 - 1648.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار